1946-47 കാലഘട്ടത്തിൽ ബംഗാൾ മേഖലയിൽ ഷെയർ ക്രോപ്പർ എന്നറിയപ്പെട്ട കർഷകർ നടത്തിയ പ്രക്ഷോഭമാണ് തേഭാഗാ സമരം. ബംഗാളിൽ നിലനിന്നിരുന്ന ഓഹരി വിള സമ്പ്രദായമാണ് പ്രക്ഷോഭത്തിന് കാരണം. പത്തൊൻപതാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ തുടക്കത്തിൽ ബംഗാൾ മേഖലയിൽ ജോതദാർ എന്നറിയപ്പെടുന്ന ഒരു പുതിയ സമ്പന്ന കർഷകർ ഉയർന്നുവന്നു. ഗ്രാമീണ മേഖലയിലെ വലിയ ഭൂപ്രദേശങ്ങൾ അവർ ശേഖരിച്ചു. പ്രാദേശിക വിപണികൾ, പണമിടപാട് പ്രവർത്തനങ്ങൾ എന്നിവ നിയന്ത്രിച്ച അവർ പാവപ്പെട്ട കൃഷിക്കാരുടെ മേൽ നിയന്ത്രണങ്ങൾ കൊണ്ടുവന്നു.

നഗരപ്രദേശങ്ങളിലെ സമീന്ദാറുകളേക്കാൾ കൂടുതൽ നിയന്ത്രണം ഈ ജോതദാർമാർ ഗ്രാമപ്രദേശങ്ങളിൽ പ്രയോഗിച്ചു. ജോതദാറുകൾക്ക് കീഴിലുള്ള വലിയ കാർഷിക മേഖലകളിൽ കൃഷി ചെയ്തിരുന്നവർ ഷെയർക്രോപ്പർമാർ (ഭഗദാർ എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു) എന്നറിയപ്പെട്ടു. അവർ വിളവെടുപ്പിനുശേഷം വിളയുടെ പകുതി ജോതദാർമാർക്ക് കൈമാറണമായിരുന്നു. ജോതദാറുകൾ പ്രധാനമായും കേന്ദ്രീകരിച്ചിരുന്നത് ഉത്തര ബംഗാളിലാണ്, ബംഗാളിന്റെ മറ്റ് ഭാഗങ്ങളിലെ ജന്മിമാർ ഹൊലാദാർ, ഗാന്തിദാർ അല്ലെങ്കിൽ മണ്ഡൽസ് എന്നൊക്കെ അറിയപ്പെട്ടു.

1946 ൽ, ഭഗദാർമാർ നിലവിലുള്ള ഷെയർ ക്രോപ്പിംഗ് സമ്പ്രദായത്തെ വെല്ലുവിളിച്ചു. രണ്ടിലൊന്ന് പാട്ടം മൂന്നിലൊന്നായി കുറക്കണമെന്ന് കർഷകർ ആവശ്യപ്പെട്ടു. സി.പി.ഐയുടെ കർഷക വിഭാഗമായ അഖിലേന്ത്യാ കിസാൻ സഭയാണ് സമരത്തിന് നേതൃത്വം നൽകിയത്. തുടക്കത്തിൽ കുറച്ച് കർഷകർ മാത്രമേ പങ്കെടുത്തിരുന്നുള്ളൂവെങ്കിലും 1947 ന്റെ തുടക്കത്തിൽ ഗ്രാമപ്രദേശങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള കർഷകരുടെ പങ്കാളിത്തം വർദ്ധിച്ചു. ജോതർമാരുടെ ആവശ്യപ്രകാരം പോലീസ് ഷെയർക്രോപ്പർമാരെ അടിച്ചമർത്തി. 1947 മാർച്ചോടെ സർക്കാർ വാഗ്ദാനങ്ങൾ കാരണം സമരം പതുക്കെ അപ്രത്യക്ഷമായി. എന്നാൽ ബിൽ ഉടൻ പാസാക്കുന്നതിൽ സർക്കാർ പരാജയപ്പെട്ടു, 1950 ൽ മാത്രമാണ് തേഭാഗാ സമരം ഉന്നയിച്ച ആവശ്യങ്ങൾ ഭാഗികമായെങ്കിലും ഉൾപ്പെടുത്തി ബിൽ പാസാക്കിയത്.